چهل اختران نگین درخشنده

سلام دوستان  

کوی چهل اختران که ذکر آن در این وبلاگ آمده بنا به روایات تاریخی همان محله بابلان است که در دوره صفویه محله ای مهم بوده است. 

نویسنده کتاب " کوکب چهل اختران قم " می نویسد:

" آستان قدس حضرت امام زاده ابواحمد موسی مبرقع علیه السلام فرزند بلافصل حضرت امام جواد علیه اسلام امام نهم شیعیان در قم ، در خیابان آذر ، در محله ای بنام بابلان که به محله موسویان معروف است قرار دارد. محله بابلان در دوره صفویان از محلات مهم شهر قم به شمار می رفت . این محله اکنون به محل موسویان و بنا به اینکه در کنار آن خیابان اصلی آذر می گذرد ، به آذر شهرت یافته است." 

البته لازم به ذکر است که علت وجه تسمیه خیابان مذکور به " آذر "} پیشینه ای بوده است که از زمان زرتشتیان و قبل از اسلام باقی است و پاره ای محلات شهر قم از جمله همین محله سابقه ای تاریخی بس کهن تر از آنچه فوقا ذکر شد دارا می باشد.  

در محله ای از این خیابان مکانی وجود داشته بسیار بزرگ که ظاهرا آتشکده بوده است و بعدا در دوران اسلامی به مسجدی بزرگ و بسیار عظیم تبدیل گشت که نام محله مسجد جامع از نام این مسجد گرفته شده است. به هر حال نام آذر یک نام زرتشتی و باستانی می باشد و اینک در دوران حاضر نام مرحوم آیت اله سید محمود طالقانی بر این خیابان نهاده شده است و دیگر اینکه وجه تسمیه محله موسویان که در قدیم نامیده می شد این بود که در این محل بیشتر ساکنین آن از اولاد حضرت زهراء سلام اله علیها بوده اند و سادات بیشماری در آن زندگی می کردند و شاهد بر این ادعا می تواند قبور این عزیزان در قبرستان عمومی چهل اختران و قبرستان داخلی در زیر گنبد و سرداب چهل اختران را بیان نمود. اما اینک این محله به همان نام چهل اختران شناخته می شود.  

نویسنده اضافه می نماید:"مولف کتاب تاریخ قم می نویسد: محل مدفن ابواحمد و فرزندانش مشهور به چهل اختران متعلق به خانه محمد بن الحسن بن ابی خالد اشعری ملقب به « شنبوله » بوده  و اول کسی را که در این سرای دفن کردند ؛ موسی بن محمد بن علی بن موسی علیه اسلام بود." 

لازم می دانم بگویم که در قدیم الایام همچنانکه بعضا در دوران معاصر عمل شده است ، اشخاص ذینفوذ و مهم و افراد جلیل القدر را در محل سکونتشان به خاک می سپردند تا یاد و خاطره آن ها همیشه با خانواده باشد و زنده بماند و نیز احتمالا ممکن بوده است این افراد از محل سکونت تا قبرستان عمومی مسیر طولانی و طاقت فرسایی را می بایست بپیمایند و بدیهی است که بلدیه و شهرداری بکار نبود تا آمار نگه دارد و دستور العمل نحوه دفن را صادر نماید. اما شواهد و مدارک تاریخی نشان می دهد این عمل ، یک اقدام استثنای بر اصل بوده است و اصل دفن میت در قبرستان عمومی شهر و روستا بوده است. شهر قم در زمان مورد بحث دارای قبرستان عمومی بوده است. مردم اموات خود را در آن مکان دفن می نمودند. در زمان مورد بحث قم دارای یک قبرستان عمومی بوده است که الان مرکز شهر قم بوده و مرقد مطهر کریمه اهل بیت خانم حضرت فاطمه معصومه سلام اله علیها نیز در این قبرستان واقع است.